J. S. BACH
ST. JOHN PASSION
Johan Sebastian Bach (21-3-1658 tot 28-7-1750) het sy Johannespassie in die jaar 1723 gekomponeer voordat hy sy beroep as Thomaskantor te Leipzig aanvaar het. Dit is na alle waarskynlikheid op Goeie Vrydag van die daaropvolgende jaar vir die eerste keer in die Thomaskerk uitgevoer. Die werk volg die tradisie van die Middeleeuse liturgiese passiedrama soos dit destyds te St. Thomas gehandhaaf is en word dus deur die skriftuurlike oorheers (Johannes 18 - 19, met twee kort uittreksels uit Mattheus 26 en 27). Eerbiedige afstand maak nou egter plek vir 'n geniale werklikheidsiening: "soos dit geskrywe staan" word nou "so het dit gebeur". Hierdie skriftuurlike word aangevul deur korale en arias wat deurgans 'n diep gelowige karakter toon - oordenkings wat steeds in noue verband met die voorafgaande teks staan.
Hierdie wonderlik innige toonsetting smelt met die oorweldigende drama van die gebeurtenisse saam tot 'n aangrypende geheel.
Dit begin met 'n orkesinleiding wat met sy golfagtige beweging tussen dissonansie en sintonie die kerngedagte van die passie uitbeeld, naamlik Christus se lyding en die mens se verlossing, en direk na die geweldige loflied "Heer, onse heerser ... die ware Seun van God wat alyd en ook in die grootste nederigheid as God verheelik is" oorgaan. Die werk eindig met die ewe uitgebreide "Rus nou, o heilige gebeente, wat ek nie langer sal beween nie, en lei my ook tot rus - die graf waarvoor julle bestem is, maak vir my die hemel oop - en die hel dig toe", gevolg deur die amper kindelik ootmoedige koraal "Laat Heer, U engele my lei ... hemel toe ... waar ek U wil loof in ewigheid".
Bruno Peyer